موتور جستجو (به انگلیسی: Search Engine) یا جویشگر، در فرهنگ رایانه، به طور عمومی به برنامه‌ای گفته می‌شود که کلمات کلیدی را در یک سند یا بانک اطلاعاتی جستجو می‌کند. در اینترنت به برنامه‌ای گفته می‌شود که کلمات کلیدی موجود در فایل‌ها و سندهای وب جهانی، گروه‌های خبری، و... را جستجو می‌کند. جویشگرهای زیادی وجود دارند که امروزه از معروفترین و پراستفاده‌ترین آنها می‌توان به google و یاهو! اشاره کرد. در موتور جستجو شما یک واژه ی کلیدی را وارد کرده و برنامه ی جستجو در بانک اطلاعاتی خود به جستجو پرداخته و سایت های مرتبط با موضوع شما را نمایش خواهند داد. البته امروزه بیشتر موتورهای جستجو دارای اطلاعات طبقه بندی شده مانند دایرکتوری ها می باشند و همچنین اکثر دایرکتوری ها قابلیت جستجو مانند موتورهای جستجو را دارند.

انواع موتورهای جستجو :

موتورهای جستجو به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. موتورهای جستجوی پیمایشی و فهرست‌های تکمیل‌دستی. هر کدام از آن‌ها برای تکمیل فهرست خود از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کنند البته لازم به ذکر است که گونه ای جدید از موتورهای جستجوگر تحت عنوان "ابر جستجوگر" (Meta Search Engines) نیز وجود دارد که در ادامه به توضیح هر یک از این موارد خواهیم پرداخت .

موتورهای جستجوی پیمایشی:

موتورهای جستجوی پیمایشی (Crawler-Based Search Engines) مانند گوگل فهرست خود را بصورت خودکار تشکیل می‌دهند. آنها وب را پیمایش کرده، اطلاعاتی را ذخیره می‌کنند، سپس کاربران از میان این اطلاعات ذخیره شده، آنچه را که می‌خواهند جستجو می‌کنند. اگر شما در صفحه وب خود تغییراتی را اعمال نمایید، موتورهای جستجوی پیمایشی آنها را به طور خودکار می‌یابند و سپس این تغییرات در فهرست‌ها اعمال خواهد شد. عنوان، متن و دیگر عناصر صفحه، همگی در این فهرست قرار خواهند گرفت.

فهرست تکمیل دستی:

فهرست‌های تکمیل‌دستی یا (Human-Powered Directories) مانند فهرست بازی (Open Directory) مانند Dmoz وابسته به کاربرانی است که آن را تکمیل می‌کنند. شما صفحه مورد نظر را به همراه توضیحی کوتاه در فهرست ثبت می‌کنید یا این کار توسط ویراستارهایی که برای آن فهرست در نظر گرفته شده، انجام می‌شود. عمل جستجو در این حالت تنها بر روی توضیحات ثبت شده صورت می‌گیرد و در صورت تغییر روی صفحه وب، روی فهرست تغییری به وجود نخواهد آورد. چیزهایی که برای بهبود یک فهرست‌بندی در یک موتور جستجو مفید هستند، تأثیری بر بهبود فهرست‌بندی یک دایرکتوری ندارند. تنها استثناء این است که یک سایت خوب با پایگاه داده‌ای با محتوای خوب شانس بیشتری به نسبت یک سایت با پایگاه داده ضعیف دارد. البته در مورد جستجوگرهای مشهور از جمله گوگل و یاهو، یک مولفه دیگر هم برای بهبود فهرستبندی وجود دارد که کمک مالی است، یعنی وب‌گاههایی که مایل به بهبود مکان وب‌گاه خود در فهرست بندی هستند، می‌توانند با پرداخت پول به این جستجوگرها به هدف خویش برسند.

موتورهای جستجوی ترکیبی با نتایج مختلط:

به موتورهایی اطلاق می‌شود که هر دو حالت را در کنار هم نمایش می‌دهند. غالباً، یک موتور جستجوی ترکیبی در صورت نمایش نتیجه جستجو از هر یک از دسته‌های فوق، نتایج حاصل از دسته دیگر را هم مورد توجه قرار می‌دهد. مثلاً موتور جستجوی ام.اس.ان (MSN) بیشتر نتایج حاصل از فهرست‌های تکمیل‌دستی را نشان می‌دهد اما در کنار آن نیم نگاهی هم به نتایج حاصل از جستجوی پیمایشی دارد.

ابر جستجوگرها:

این گونه جدید از موتورهای جستجوگر که قدمت چندانی نیز ندارند از ترکیب کردن نتایج حاصل از چندین موتورجستجوگر استفاده میکند. بدین معنی که این موتور عبارت مورد نظر شما را در چندین موتورجستجوگر جستجو میکند و نتایج آنها را با هم ترکیب کرده و یک نتیجه کلی به شما ارایه می‌دهد. به‌عنوان مثال موتورجستجوگر داگ پایل از نتایج حاصل از موتورهای Google - Yahoo - MSN و ASK استفاده کرده و نتیجه حاصل را به شما می‌دهد.

بررسی یک موتور جستجوی پیمایشی:

موتورهای جستجوی پیمایشی شامل سه عنصر اصلی هستند. اولی در اصطلاح عنکبوت (Spider) است که پیمایش‌گر (Crawler) هم نامیده می‌شود. پیمایش‌گر همین که به یک صفحه می‌رسد، آن را می‌خواند و سپس پیوند‌های آن به صفحات دیگر را دنبال می‌نماید. این چیزی‌ست که برای یک سایت پیمایش‌شده (Crawled) اتفاق افتاده است. پیمایش‌گر با یک روال منظم، مثلاً یک یا دو بار در ماه به سایت مراجعه می‌کند تا تغییرات موجود در آن را بیابد. هر چیزی که پیمایش‌گر بیابد به عنصر دوم یک موتور جستجو یعنی فهرست انتقال پیدا می‌کند. فهرست اغلب به کاتالوگی بزرگ اطلاق می‌شود که شامل لیستی از آنچه است که پیمایش‌گر یافته است. مانند کتاب عظیمی که فهرستی را از آنچه پیمایش‌گرها از صفحات وب یافته‌اند، شامل شده است. هرگاه سایتی دچار تغییر شود، این فهرست نیز به روز خواهد شد. از زمانی که تغییری در صفحه‌ای از سایت ایجاد شده تا هنگامی که آن تغییر در فهرست موتور جستجو ثبت شود مدت زمانی طول خواهد کشید. پس ممکن است که یک سایت پیمایش‌شده باشد اما فهرست‌شده نباشد. تا زمانی که این فهرست‌بندی برای آن تغییر ثبت نشده باشد، نمی‌توان انتظار داشت که در نتایج جستجو آن تغییر را ببینیم. نرم‌افزار موتور جستجو، سومین عنصر یک موتور جستجو است و به برنامه‌ای اطلاق می‌شود که به صورت هوشمندانه‌ای داده‌های موجود در فهرست را دسته‌بندی کرده و آنها را بر اساس اهمیت طبقه‌بندی می‌کند تا نتیجه جستجو با کلمه‌های درخواست شده هر چه بیشتر منطبق و مربوط باشد.

.............................................................................................................

1,100,000,000 بازدید ماهیانه.

رتبه 1 آلکسا

گوگل را می توان دقیق ترین، سریع ترین و برترین موتور جستجوی جهان معرفی کرد. هدف گوگل از آغاز «سازماندهی کردن اطلاعات دنیا و دسترس‌پذیر کردن آن‌ها برای عموم» بود. گوگل به طور تخمینی دارای بیش از یک میلیون سرور در سراسر جهان است و روزانه برروی بیش از یک میلیارد درخواست جستجو و حدود ۲۴ پتابایت داده تولید شده توسط کاربران پردازش انجام می‌دهد. در این موتور جستجو می توانید نتیجه ی جستجو را در قالب تصاویر، ویدئوها، متن (مطالبی در وب سایت ها یا وبلاگ ها) و ... مشاهده نمایید.

.............................................................................................................

300,000,000 بازدید ماهیانه

رتبه 4 آلکسا

یاهو نمونه شاخص از یک راهنمای اینترنت قابل جستجو است. یعنی یک بانک اطلاعاتی عظیم از مکان‌های وب است که در قالب رده‌ها و موضوعات گوناگون سازماندهی شده است. این گونه منابع اطلاعاتی از یک طرف دارای جعبه جستجو هستند و از طریق وارد کردن کلمات و عبارات کلیدی در جعبه جستجو می‌توان سراسر آن را برای یافتن موضوعی خاص مورد جستجو قرار داد، و از طرف دیگر در راهنماهای قابل جستجو امکان مرورگری فراهم است. یعنی شما علاوه بر اینکه می‌توانید آن را برای جستجو به کار برید، بلکه قادر خواهید بود سلسله مراتب اطلاعاتی آن را که مجموعه‌ای عظیم از رده‌ها و زیررده‌های ساخته شده توسط افراد (و نه یک برنامه کامپیوتری نظیر موتور جستجو) است، مرور نمائید و فهرست کامل از تمام مکان‌هایی را که یک موضوع خاص را پوشش می‌دهند، در اختیار داشته باشید. این بدین معنی است که با استفاده از پیوندهایی که در صفحات مرتبط وجود دارند می‌توان به تدریج به اطلاعات یا صفحه مورد نظر دسترسی پیدا کرد. بنابراین یکی از مهمترین اختلاف‌های بین موتورهای جستجو و راهنماها این است که راهنماها دارای ساختار می‌باشند. شما می توانید این ساختار را جهت‌یابی کنید و اطلاعات موجود در آن را به دقت بررسی نموده و مطالب مورد نیازتان را انتخاب کنید. به وسیله یک راهنما نظیر یاهو می‌توانید مسیر کاوش خود را به سمت یک رده خاص جهت یابی کنید.

......................................................................................................

350,000,000 بازدید ماهیانه

رتبه 24 آلکسا

بینگ، تلاش مایکروسافت در برکناری گوگل است. این موتور جستجوی معرفی شده با عنوان "موتور تصمیم گیری"، در تلاش برای حمایت از تحقیقات شما با ارائه پیشنهاداتی در ستون سمت چپ می باشد، در حالی که به شما گزینه های مختلف جستجو را نیز در بالای صفحه ارائه می دهد. امکاناتی مانند پیشنهادات "ویکی"، "جستجوی بصری" و جستجوهای مرتبط" بسیار مفید می باشند.

 بسیاری از کاربران جستجو‌ در گوگل را به همه رقیبان این شرکت در موتورهای جستجو ترجیح می‌دهند، اما واقعیت این است هنگامی که موضوع جستجو برای تصاویر به میان می‌آید، موتور جستجو‌ Bing از همه رقبا سرآمد است. در موتورهای جستجوگر دیگر تصاویر بر اساس توضیحات آن یافت می شد ولی Bing می‌تواند تصویر مورد نظر کاربر را صرف‌نظر از هر گونه توضیح وابسته به آن و همچنین صرف‌نظر از وب‌سایتی که این تصویر را میزبانی کرده است، مد نظر قرار داده و در نتایج جستجو نمایش دهد. از سویی موتور جسجتوی Bing می‌تواند اندازه و جای تصویر را به خوبی مد نظر قرار داده و بر پایه آن نتایج را پالایش کند.

............................................................................................................

ask .4

245,000,000 بازدید ماهیانه

رتبه 26 آلکسا

يك موتورجستجوي نسبتاً عمومي است. ادعايش براي شهرت اين است كه به شما اجازه ميدهد تا بجاي استفاده تنها از كلمات كليدي بتوانيد درخواست خود را بصورت سئوالات متني توضيحي واردكنيد. Ask jeeves ازteoma ، overture  و ODP نتايج جستجو را دريافت ميكند.

سايت اسك يك موتور جستجو مانند گوگل است اما تفاوتهاي قابل ملاحظه اي با گوگل دارد كه در اينجا به برخي از آن ها اشاره مي شود:

• قابليت پرسيدن سوال به جاي جستجوي كلمات كليدي

• قابليت سفارشي كردن صفحه اصلي سايت اسک

• پاك كردن حافظه جستجو به وسيله Ask Eraser

• قابليت پرسيدن از اعضاي انجمن: در صورتیکه سوال مورد جستجو در نتایج یافت نشد، می توانید سوال خود را از اعضای انجمن بپرسد.

....................................................................................................................................................

معرفی وب سایت در هرکدام از این سایت ها باعث افزایش بازدید و رنکینگ سایت می شود و باعث می شود رتبه سایت در الکسا بالا برود.